De Retabel van Saint-Denis: Een Verheven Voorstelling Van Gods Overmacht!

In de rijke geschiedenis van de Franse kunst uit de 11e eeuw staat de Retabel van Saint-Denis, toegeschreven aan de hand van de meesterlijke beeldhouwer Robert de Chartres, als een ware mijlpaal. Dit magnifieke kunstwerk, oorspronkelijk bestemd voor de Basiliek van Saint-Denis, nabij Parijs, is niet alleen een getuigenis van de artistieke genialiteit van de tijd, maar ook een krachtig symbool van het toenmalige geloof en de hiërarchie binnen de kerk.

De retabel, met zijn imposante afmetingen en gedetailleerde beeldhouwwerk, bestaat uit drie delen: een predella met scènes uit het Oude Testament, een centrale paneel met Christus als heer der hemelse machten en twee zijpanelen die heiligen en apostelen tonen. Het geheel is opgebouwd uit eikenhout en bekleed met bladgoud, wat een betoverende glans geeft aan de beelden. De kunstenaar heeft gebruik gemaakt van een verfijnde techniek om reliëfs te creëren die zowel diep als levendig lijken.

Het centrale paneel toont Christus in majesteit, gezeten op een troon en omgeven door engelen en heiligen. Zijn rechterhand maakt een zegenend gebaar, terwijl zijn linkerhand de wereldbol vasthoudt, een symbool van zijn absolute macht over alle schepping. De uitdrukking op Christus’ gezicht is zowel sereen als krachtig, een weerspiegeling van zijn goddelijke natuur en menselijke mededogen.

De zijpanelen tonen verschillende heiligen en apostelen, elk met hun eigen attributen die hun rol in de kerkgeschiedenis symboliseren. Sint-Pieter, de eerste paus, houdt de sleutels tot het koninkrijk der hemelen vast, terwijl Sint-Paulus een zwaard vasthoudt, symbool van zijn strijdbare karakter en verspreiding van het Evangelie. De andere heiligen en apostelen, zoals Sint-Maria Magdalena, Sint-Johannes de Evangelist en Sint-Nicolaas, worden eveneens met veel detail afgebeeld, elk met hun eigen specifieke kenmerken en attributen.

De predella toont scènes uit het Oude Testament, waaronder de schepping van de wereld, de zondvloed en de uittocht uit Egypte. Deze scènes dienen als een voorbode op het Nieuwe Testament en de komst van Christus, die in zijn goddelijke macht de erfzonde zal overwinnen.

De Retabel van Saint-Denis is niet alleen belangrijk vanwege zijn artistieke waarde, maar ook omdat het ons een blik geeft in de religieuze wereldvisie van de 11e eeuw. De hiërarchische structuur van de kerk wordt duidelijk weergegeven door de centrale positie van Christus en de gezindheid van de heiligen rondom hem.

De retabel was oorspronkelijk bestemd voor de Basiliek van Saint-Denis, een belangrijke begraafplaats voor Franse koningen. Door deze locatie werd de retabel niet alleen gezien als een religieus object, maar ook als een symbool van de macht en autoriteit van de Franse kroon.

Symbolisme in De Retabel van Saint-Denis:

Technieken gebruikt in De Retabel:

• Reliefsculptuur: Driedimensionale beelden die uit een vlak oppervlak komen.
• Bladgoud: Heel dunne goudlagen die over de beelden werden geplakt voor een stralende glans.

De Retabel van Saint-Denis is een meesterwerk dat ons een blik geeft in de kunst, religie en cultuur van de 11e eeuw. De combinatie van artistieke virtuositeit, religieuze symboliek en historische betekenis maakt dit kunstwerk tot een echt juweel in de Franse erfgoedgeschiedenis.

Tegenwoordig is de Retabel van Saint-Denis bewaard in het Louvre Museum in Parijs, waar bezoekers kunnen genieten van zijn schoonheid en grandeur. Het blijft een inspirerende herinnering aan de creatieve kracht van Robert de Chartres en de rijkdom van de middeleeuwse kunst.

Een Mysterieus Meisterwerk?

De exacte oorsprong van de Retabel van Saint-Denis is echter nog steeds enigszins mysterieus. Hoewel het werk toegeschreven wordt aan Robert de Chartres, zijn er ook andere theorieën over de auteur en de periode waarin het werd gemaakt. Sommige kunsthistorici suggereren dat de retabel mogelijk in verschillende fasen is vervaardigd, met bijdragen van verschillende ateliers.

Dit mysterie draagt alleen maar bij aan de fascinatie die De Retabel van Saint-Denis uitstraalt. Het werk blijft een bron van inspiratie en studie voor kunstenaars, historici en liefhebbers van middeleeuwse kunst.